رکتیفایر (Rectifier) یک قطعه الکترونیکی است که برای تبدیل جریان متناوب (AC) به جریان مستقیم (DC) استفاده می‌شود. این عمل توسط رکتیفایر انجام می‌شود که اجازه می‌دهد تا فرایند تبدیل انرژی الکتریکی از منبع AC به منبع DC برای استفاده در بسیاری از برنامه‌های الکترونیکی انجام شود.
رکتیفایرها معمولاً از دیودها تشکیل شده‌اند. دیودها به عنوان دروازه‌های الکترونیکی عمل می‌کنند که جریان را در یک جهت از مدار عبور می‌دهند و در جهت معکوس، جریان را مسدود می‌کنند. به این ترتیب، هنگامی که جریان AC از رکتیفایر عبور می‌کند، تنها نصفی از چرخه‌ی موج AC (یک نیمه) به سمت خروجی می‌رود، که به این شکل جریان متناوب به جریان مستقیم تبدیل می‌شود.
رکتیفایرها در بسیاری از دستگاه های الکترونیکی استفاده می‌شوند، از جمله تامین برق DC برای دستگاه‌های خانگی، اتصالات برق در صنایع، شارژ باتری‌ها، منابع تغذیه دستگاه‌های الکترونیکی، و بسیاری دیگر.
انواع رکتیفایر:
رکتیفایر نیم‌موج: این نوع رکتیفایر فقط نیمی از موج AC ورودی را استفاده می‌کند، به این ترتیب اجازه می‌دهد که جریان در یک جهت در طول یک نیم دوره از سیگنال ورودی جریان داشته باشد.
رکتیفایر تمام موج: رکتیفایر تمام موج از هر دو نیمه از موج AC ورودی استفاده می‌کند تا خروجی جریان یک سویی ایجاد کند. این می‌تواند به دو نوع: رکتیفایر مرکزی و پل رکتیفایر تقسیم شود.
رکتیفایر مرکزی: این پیکربندی از یک ترانسفورماتور مرکزی به همراه دو دیود برای رکتیفایر دو نیمه موج AC ورودی استفاده می‌کند.
پل رکتیفایر: در پل رکتیفایر، چهار دیود به صورت یک پل در نظر گرفته می‌شوند تا موج AC ورودی را رکتیفای کرده و خروجی DC ایجاد شود که این اقدام به تبدیل کارآمدتری نسبت به رکتیفایر مرکزی منتهی می‌شود.
رکتیفایرها نقش حیاتی در تبدیل برق AC از منبع اصلی به برق DC مناسب برای تغذیه دستگاه‌ها و مدارهای الکترونیکی ایفا می‌کنند. آنها از جمله اجزای اساسی در منابع تغذیه دستگاه‌های الکترونیکی مختلف، از گجت‌های کوچک تا تجهیزات صنعتی بزرگ، هستند.
دیودها
اکنون به محبوب ترین کاربرد دیود می رسیم: یکسوسازی. به طور ساده، یکسوسازی تبدیل جریان متناوب (AC) به جریان مستقیم (DC) است. این شامل دستگاهی است که فقط به جریان یک طرفه بار الکتریکی اجازه می دهد. همانطور که دیدیم، این دقیقا همان کاری است که یک دیود نیمه هادی انجام می دهد. ساده ترین نوع مدار یکسو کننده، یکسو کننده نیمه موج است. این فقط به نیمی از شکل موج AC اجازه می دهد تا از طریق بار عبور کند. (شکل زیر)
یکسو کننده های نیم موج
برای اکثر کاربردهای برق، یکسوسازی نیمه موج برای این کار کافی نیست. محتوای هارمونیک شکل موج خروجی یکسو کننده بسیار زیاد است و در نتیجه فیلتر کردن آن دشوار است. علاوه بر این، منبع تغذیه متناوب تنها نیمی از هر سیکل کامل را به بار می رساند، به این معنی که نیمی از ظرفیت آن استفاده نشده است. با این حال، یکسوسازی نیمه موج یک راه بسیار ساده برای کاهش توان به یک بار مقاومتی است. برخی از سوئیچ‌های دیمر لامپ دو حالته، برق کامل متناوب را به رشته لامپ برای روشنایی “کامل” اعمال می‌کنند و سپس نیمه موج آن را برای خروجی نور کمتر اصلاح می‌کنند. (شکل زیر)
یکسو کننده های تمام موج
اگر برای به دست آوردن استفاده کامل از هر دو نیم سیکل موج سینوسی نیاز به اصلاح برق AC داشته باشیم، باید از یک پیکربندی مدار یکسو کننده متفاوت استفاده شود. به چنین مداری یکسو کننده تمام موج می گویند. نوعی از یکسو کننده های تمام موج، به نام طراحی شیر مرکزی، از یک ترانسفورماتور با سیم پیچ ثانویه و دو دیود مانند شکل زیر استفاده می کند.
