فیوز ساده‌ترین شکل محافظت از مدار در برابر جریان زیاد و اتصال کوتاه است
فیوزهای الکتریکی بخش جدایی‌ناپذیر تقریبا همه مدارهای الکتریکی در خانه‌ها، وسایل نقلیه، وسایل برقی خانه و دستگاه‌هایی هستند که روزانه از آنها استفاده می‌کنیم. اما فیوزها دقیقا چه هستند؟
محافظت مدارهای الکتریکی اهمیت بالایی دارد زیرا محافظ مشکل را تشخیص داده و قبل از اینکه آسیب جدی به مدار وارد شود، برطرف می‌کند.
مثلا، یک ابزار محافظت از مدار الکتریکی می‌تواند مانع قطع شدن توان (برق) شود. همچنین می‌تواند با مداخله قبل از ایجاد خطای الکتریکی بزرگ، از بروز آتش‌سوزی جلوگیری کند. پس محافظت مدارهای الکتریکی مهم است زیرا به ما کمک می‌کند تا با وجود ابزار و اتصالات الکتریکی، زندگی امنی داشته باشیم.
محافظت مدار الکتریکی از آسیب رسیدن به وسایل الکتریکی جلوگیری می‌کند. دما یا جریان اضافی می‌تواند به وسایل گران داخل خانه و کارخانه‌ها آسیب زده یا آنها را نابود کند. که این امر هزینه بسیار زیادی برای تعمیر یا جایگزینی خواهد داشت.
فیوز چگونه کار می‌کند؟
فیوز به صورت سری در مدار قرار می‌گیرد و از عبور جریان اضافه به این شکل جلوگیری می‌کند : داخل همه‌ی فیوزها یک نوار یا رشته‌ی فلزی (این رشته ها داخل یک محافظ قرار دارند) وجود دارد که نقطه ذوب آن پایین است. اگر مدار اتصال کوتاه شود یا جریان اضافی ( بیشتر از حد مجاز تعیین شده) از فیوز عبور کند، سیم داخل فیوز الکتریکی ذوب می‌شود و این باعث قطع‌شدن مدار می‌شود و دیگر جریانی عبور نخواهد کرد. درواقع یک فیوز الکتریکی برای قطع کردن جریان؛ جان خود را فدا می‌کند.
نماد فیوز در مدار
تفاوت مدار شکن یا بریکر با فیوز چیست؟
قطع‌کننده مدار، مدار شکن یا بریکر (Circuit Breaker) مانند یک فیوز عمل می‌کند اما این قطعه، هنگام بروز خطای جریانی همچون یک کلید عمل کرده و با باز شدن، مانع عبور جریان الکتریکی می‌شود.
حساسیت مدار شکن به اندازه حساسیت فیوز نیست. فرق آن با فیوز این است که برای محافظت از مدار جان خود را از دست نمی‌دهد. در عوض، بعد از اینکه مدار شکن یا بریکر کلیدش را باز کرد، شما می‌توانید آن را ریست کرده و به حالت اول برگردانید.
مدارشکن ها گران‌تر از فیوزهای الکتریکی هستند و ضریب اشتباه بالاتری دارند. اما هم فیوز الکتریکی هم مدار شکن؛ با قطع جریان الکتریکی وظیفه محافظت از مدار را دارند و در محیط‌ها و شرایط مختلف استفاده می‌شوند.
کجا از فیوز استفاده کنیم؟
استفاده از فیوزها آسان است و مدار را سریع‌تر ازمدار شکن قطع می‌کند. سیستم‌های الکتریکی در کنار منابع انرژی همچون باتری‌ها، پنل‌های خورشیدی و اتصالات خطوط انتقال برق از فیوزها استفاده می‌کنند.
نمونه رایج استفاده از فیوز زمانی است که چند فیوز با تقدم‌های مختلف داریم؛ مثلا، ممکن است یک فیوز بزرگ در کنار باتری به همراه یک فیوز کوچک روی سیم‌های کوچک پنل توزیع موجود باشند. در زمان بروز خطا یا قطع کردن، اول فیوز الکتریکی کوچک‌تر عمل می‌کند تا دیگر قسمت‌های مدار متصل باقی بماند. این روش طراحی را «هماهنگی مدار» می‌نامند.
مردم همچنین به وفور از فیوزها در مدارهای حساس بهره می‌برند زیرا فیوزها عکس‌العمل سریعی دارند و می‌توانند از ابزار الکترونیکی حساس مراقبت کنند.
شکل بالا، یک فیوز در اتصال باتری اتومبیل است که فیوز انتهایی نامیده می‌شود. این فیوز از دیگر فیوزهای اتومبیل بزرگ‌تر است و در هنگام اتصال کوتاه شدن، برای محافظت دیگر سیم‌های موجود خودرو؛ ذوب می‌شود. سیم‌های کوچک نیز به فیوز نیاز دارند.
انواع فیوز
انواع مختلفی از فیوزها برای کاربردهای مختلف وجود دارند. فیوزها بر اساس مدارهایی که در آنها استفاده می‌شوند، در دو گروه اصلی قرار می‌گیرند که این دو گروه عبارتنداز:
فیوزهای جریان مستقیم (DC)
فیوزهای جریان متناوب (AC)
فیوز کیت‌کت (Kit kat) یا همان فیوز قابل سیم‌کشی مجدد معروف‌ترین و رایج‌ترین فیوز مورد استفاده در زندگی روزمره است.
دسته شناخته شده دیگر فیوزها، فیوزهای کارتریج هستند که به عنوان فیوزهای کاملا بسته (پرسی) شناخته می‌شوند:
