سلف یکی از اجزای الکتریکی پسیو است که در برابر تغییرات ناگهانی جریان مقاومت میکند
سلف یا القاگر که به آن کویل یا چوک هم گفته میشود، در واقع یک سیم پیچ است که دور یک هسته مرکزی ( که میتواند شکل های مختلفی داشته باشد) پیچیده شده است. نماد الکتریکی برای سلف حرف L است. اگر سیمی را انتخاب کرده و آن را به گونهای خم کنید که شبیه سیم پیچ شود، یک سلف ایجاد کردهاید. زمانی که میخواهید جریانی از داخل سلف عبور دهید، یک میدان مغناطیسی اطراف آن ایجاد میشود که این میدان ذخیرهکننده انرژی است.
به نسبت تغییرات ولتاژ به جریان برای یک سلف اندوکتانس سلف گفته میشود و واحد اندازهگیری آن هم هانری (H) میباشد.
زمانی که جریان عبوری از سلف ثابت باشد، سلف کاری انجام نمی دهد؛ در این حالت سلف همچون یک سیم عادی عمل کرده و اجازه عبور جریان را میدهد.
اما زمانی که مقدار جریان عبوری از سلف تغییر کند، انرژی ایجادشده در میدان مغناطیسی از طریق تغییر مقاومت سلف در برابر این تغییر مقاومت میکند. مقاومت در برابر تغییر مفید خواهد بود مثلا میتوان برای ساخت فیلتر برای کاهش نویز از این اثر، بهره برد.
نماد سلف در مدار
نمادی که در مدارهای الکتریکی برای سلف اسفاده میشود:
کاربرد سلف
از سلفها معمولا در فیلترها و نوسانگرها مثلا در اجزای داخلی رادیو برای جلوگیری از اختلالات رادیویی استفاده میشود. اما پیدا کردن یک مدار عملی نمونه که هم ساده باشد و هم نحوه کارکرد سلف را به خوبی توضیح دهد، بدون ورود به عملیات ریاضی ِ خاص سلف کار دشواری است. در عوض یک مثال مفرح از توضیح اثر مغناطیسی برایتان در نظر گرفتهایم تا برای تولید آهنربای الکتریکی از یک سلف استفاده کنیم!
آهنربای الکتریکی دست ساز
مراحل ساخت آهنربا به این صورت میباشد:
- مقداری سیم عایق دار انتخاب کنید.
- این سیم را تقریبا 50 بار دور یک پیچ آهنی بپیچانید.
- دو سر سیم را لخت کرده و به دوسر یک باتری 5/1 ولتی بزرگ (همان باتری چراغ قوه) متصل کنید (میتوانید ولتاژ بالا استفاده کنید اما مراقب باشید چون میله آهنی (پیچ) به سرعت داغ میشود)
- آهنربای خود را در نزدیکی اشیای فلزی قرار دهیدو آن را امتحان کنید.
نکته: همه فلزات مغناطیسی نیستند، مثلا، سکههای مسی جذب آهنربا نخواهند شد.
انواع سلف
انواع مختلفی از سلف در صنعت مورد استفاده قرار میگیرد که هر کدام از انواع سلف، استفاده و کاربرد مخصوص خود را دارند.