ربات چیست؟
ممکن است برای شما، شگفتآور باشد اما در حقیقت ارائه تعریفی جامع و درست از کلمهی “ربات”، بسیار دشوار است [1].
یک ربات انسان نمای هوشمند را، با یک پهباد پرنده کنترل از راه دور مقایسه کنید. رباتهای انسان نما (به نظر میرسد) که فکر میکند، احساس میکند و با عقل یک انسان حرکت مینماید؛ درحالیکه، پهباد بهسادگی فرمان اپراتور خود را اجرا میکند. با اینحال، اکثر مردم موافق هستند؛ که بهدرستی میتوان آن را “ربات” نامید.
یک وسیله زمانی ربات، تلقی خواهد شد که؛ یک سری شرایط و الزامات لازم را داشتهباشد. یک ربات ماشینی است که:
- در دنیای فیزیکی، حرکت میکند.
- محیط و یا خودش را حس میکند.
- از فاکتورهای محاسباتی برای تولید حرکت خود، استفاده مینماید.
با اینحال، این موارد برای واجد شرایط بودن یک ماشین بهعنوان ربات، کافی نخواهد بود. برای مثال، ماشین لباسشویی شما (در صورتی که در 10 سال گذشته، ساخته شده باشد) احتمالا همه این ویژگیها را خواهد داشت. ماشین لباسشویی حتما حرکت میکند؛ تنظیمات کنترلی خود، وزن لباسهای شستهشدهی شما، دمای آب ورودی، احتمال کثیف بودن لباسهای شستهشده و غیره را، حس میکند و با استفاده از مدارهای محاسباتی، سرعت و مدت چرخش متناسب را، تنظیم میکند.
اما بهنظر میرسد؛ که چیزی در این میان کم است. زیرا افراد کمی از ماشین لباسشویی خود بهعنوان ربات، یاد میکنند!! بهطور مشابه، اتومبیل (نسبتا مدرن) شما، عملیات تزریق سوخت، ترمز ضد قفل، کنترل کروز، بازشدن کیسه هوا با استفاده از چندین رایانه و حسگر برای نظارت بر بهرهوری سوخت، فشار لاستیک، سرعت اشغال صندلی و غیره را انجام میدهد. با اینحال، ما هنوز آماده نیستیم؛ که آن را یک ربات، بنامیم.
اجازهدهید تا چند معیار ممکن دیگر را برای نامیدن یک سیستم با عنوان ربات، پیشنهاد دهیم. اگر یک ربات، موارد زیر را نیاز داشته باشد، چه میشود؟
- نشاندادن استقلال یا اتوماسیون
- نشاندادن رفتار به ظاهر هوشمندانه
فاکتورهای فوق مرزهای واضحتری را ایجاد خواهند کرد؛ زیرا ماشین لباسشویی و اتومبیل غیرخودران را از درنظرگرفتهشدن بهعنوان ربات، محروم میکنند. اما بسیاری از رباتها وجود دارند؛ که مستقل نیستند؛ مانند پهبادهای کنترلشده از راهدور که در بالا، ذکر شد یا رباتهای جراحی تحت کنترل جراح، مانند ربات جراحی بصری داوینچی.
بهکارگیری یک معیار اندازهگیری هوشمندی نیز، دشوار است؛ با توجه به آن که تعریف “هوش” خود به تنهایی، بدون کنکاش در یک میدان مین فلسفی، موضوعی چالش برانگیز است؛ با استفاده از عبارت “ظاهرا هوشمند”، با فرض یک قاضی انسانی، موضوع را کنار میگذاریم. اما آنچه بهعنوان هوشمند مورد توافق قرار گرفته است؛ ممکن است؛ سال به سال، تغییر کند. در مقایسه با دستگاههای موجود در دههی 1950 میلادی، ماشینهای لباسشویی و ماشینهای مدرن ما، واقعا هوشمند هستند. شاید همانطورکه فناوری کنترل و هوش مصنوعی مورد استفاده در رباتها بهطور گستردهتر، مورداستفاده قرار میگیرد؛ رباتهای تقسیمکنندهی خط و ماشینهای غیررباتی، محو و محوتر شوند… تازمانیکه، اصطلاح ربات، معنای خود را از دست دهد.
بهطورکلی، استخراج یک تعریف دقیق از ربات ممکن است؛ تمرینی بیهوده باشد. درهر صورت، درک عبارت “من وقتی یک ربات را میبینم، آن را میشناسم”، برای اهداف این کتاب، کافی است.
منابع :
[1] Kris Hauser, Robotic Systems. 2020.